Kadınlarda hormon döngüsü nasıl çalışır?

Kadınlarda adet döngüsü dendiğinde, ne yazık ki bir çok kişinin aklına ayda birkaç gün boyunca kanamak dışında bir şey gelmiyor. Oysa aylık döngülerimiz, birkaç günlük kanama sürecinden çok daha fazlasını içeriyor.

Temelde iki kadınlık hormonu, östrojen ve progesteron, ay boyunca yükselip alçalarak adet görme ve yumurtlama döngüsünün devamını sağlıyor. Bütün bunlar olurken bu hormonlar, ruh halimizden fiziksel görünüşümüze kadar pek çok şeyi etkileyebiliyor.

Hormonlar kadınları nasıl etkiliyor?
Döngünün ilk haftası:

Adet kanamasının başladığı ilk günden itibaren 7 gün boyunca, menstrual döngünün ilk evresini yaşıyor oluruz. Bu aşamada östrojen hormonu yükselişe geçer. Kalınlaşan rahim duvarı ve gebeliğe hazırlanan diğer tüm dokular, yavaşça kanama şeklinde dışarı atılır. Bu aşamada, döngünün diğer evresinde aktif olan progesteron hormonu da düşmeye başladığından, bağırsaklar da normalden fazla çalışmaya başlayabilir. Aynı zamanda kanamanın gerçekleşmesine yardımcı olan prostoglandin hormonunun da bağırsak hareketlerini arttırdığı bilinmektedir.

Yine östrojen hormonunun artışına bağlı olarak, adet öncesi dönemde yaşanan durgunluk hissi ve bitkinlik azalmaya başlar ve daha enerjik hissetmeye başlayabiliriz. Kanamanın olduğu günlerde yaşanan kramp ve benzeri şikayetler, çoğunlukla yumurtalık kisti ve benzeri sorunlara işaret ediyor olabilir. Eğer rahminizle ve yumurtalıklarınızla ilgili her şey yolunda olmasına rağmen sancılı adet dönemleri geçiriyorsanız, adet döngünüzün farkında olarak duygusal iniş-çıkışları takip etmek, psikolojik olarak da bir rahatlama sağlayacağı için, bu tür sıkıntıların azalmasına da yardımcı olabilir.

Bu dönemde demir bakımından zengin gıdalar tüketmek de adet dönemine bağlı sorunların giderilmesinde yardımcı olacaktır. Vücuttaki demir oranının düşmesi yorgunluk, halsizlik ve benzeri sıkıntılara neden oluyor olabilir.

Yükselen östrojen hormonu, daha enerjik hissetmenize yardımcı olduğu gibi, kan şekerinizin de daha dengeli olmasına neden olacağından döngünüzün ilk haftasında sağlıklı beslenmek, daha küçük porsiyonlar tüketmek için iyi bir zaman olabilir.

Döngünün ikinci haftası:

Adet kanaması başladıktan sonraki ikinci haftadan itibaren, progesteron hormonu hala düşükken östrojen hormonu yükselmeye devam eder. Bu da ruhsal ve fiziksel olarak daha enerjik, daha keyifli hissetmenize yardımcı olur. Artık biraz daha dışa dönük olabilir, planladığınız işleri yoluna koymak daha kolay gelmeye başlayabilir. Özellikle döngünün 12-13-14-15 ve 16. günlerine denk gelen yumurtlama evresinde, doğurganlığınızın doruk noktasına gelmiş olursunuz. Bu da doğal olarak ‘çiftleşmeye hazır’ bir ruh halini beraberinde getirir; fiziksel olarak daha güzel ve çekici hissedebilirsiniz. İletişim kurmak daha kolaydır. Arkadaşlarınızla ve partnerinizle zaman geçirmek her zamankinden daha keyifli olabilir. Yumurtlama evresine yaklaştıkça, libidoda da gözle görülür bir artış gözlenir.

Östrojenin yükseliyor olması, merkezi sinir sisteminizi de olumlu yönde etkileyerek hafıza ve konsantrasyon yeteneklerinizin artmasına yardımcı olur.

Aylık döngünün ikinci haftası, egzersiz yapmak için de mükemmel bir zamandır. Daha fazla ve daha kolay kas geliştirebilirsiniz.

İkinci haftada erkeklik hormonu olarak bilinen ancak kadınlarda da aylık döngü süresince yükselip alçalan bir hormon olan testosteron hormonu yükselmeye başlar. Bu da duygusal olarak biraz daha güçlü, daha rekabetçi ve hevesli hissetmenize neden olabilir. Cinsel isteğinizin artıyor oluşunda testosteronun da katkısı vardır.

Bazı kadınlar, yükselen östrojen hormonunun etkisiyle döngünün ikinci haftasında normalden daha kaygılı hissediyor olabilirler. Yükselen enerji ile baş edemediğimizde bu tür karışıklıkların yaşanması tamamen normaldir. Bu süreçte yoga ve meditasyon gibi pratiklerle rahatlamak, iyi bir uyku için bitki çaylarından faydalanmak iyi gelebilir.

Döngünün üçüncü haftası:

Yumurtlama evresi ile başlayan üçüncü haftada östrojen hormonu doruk noktasına ulaştıktan sonra, düşüşe geçmeye başlar. Bu aşamada döngünün diğer aktif hormonu olan progesteron da yükselmeye başlar.

Bu değişimlere bağlı olarak ruh halinde ani değişimler gözlemlenmesi, kendinizi bir hafta öncesine göre biraz daha bitkin hissetmeye başlamanız oldukça normaldir.

Yükselen progesteron hormonu, fiziksel ve psikolojik olarak daha durgun bir döneme girmenize neden olabilir. Aynı zamanda yumurtlama evresinde hamile kalmış olabilme ihtimalinize karşın vücudunuz, daha fazla şeker ve karbonhidrata ihtiyaç duyabilir ve buna bağlı olarak daha fazla yemeye başladığınızı gözlemleyebilirsiniz. Bu süreçte düzenli beslenmek, öğün aralarında sağlıklı atıştırmalıklar yiyerek aç kalmaya izin vermemek gereksiz kilo alımından kaçınmanıza yardımcı olabilir.

Progesteron hormonunun yükselişe geçmesiyle beraber östrojen oranının azalıyor olması, cinsel enerjinizin de gün geçtikçe azalmasına neden olabilir. Üçüncü haftanın sonunda östrojen hormonu bir atak daha yaparak biraz daha yükselir ve dördüncü haftaya gelindiğinde yeniden düşmeye başlar.

Döngünün dördüncü haftası:

Pre-menstrual evre olarak da bilinen dördüncü hafta, adet döngünüzün son haftasıdır. Kanamanın başlamasından önceki bu haftada östrojen hormonu tekrar düşüşe geçerken, progesteron hormonu da daha az salgılanmaya başlar. Hormonlardaki düşüşe bağlı olarak adet öncesi evrede daha da içinize kapanabilir, kendinizi oldukça durgun ve enerjisiz hissedebilirsiniz.

Eğer sağlıklı beslenmiyorsanız, iyi uyumuyorsanız, psikolojik olarak da rahat bir dönemde değilseniz, bu süreçte PMS (Premenstrual Sendrom) olarak bilinen adet öncesi sendromunu deneyimleyebilirsiniz. Geçmeyen bir açlık hissi, duygusal olarak karmaşık hissetmek, ani ağlama atakları, yorgunluk, uykusuzluk, halsizlik olarak kendini gösterebilen PMS, döngü takip edildiğinde ve hormon döngüsüne uygun yaşamaya başladığınızda önemli ölçüde azalabilir. Hala adet öncesi dönemde gereğinden fazla karışıklık yaşadığınızı düşünüyorsanız, hormonlarınızla ilgili her şeyin yolunda olup olmadığını öğrenmek için bir uzmana danışabilirsiniz.